Nhìn bề ngoài thì cuộc sống của một doanh nhân có vẻ rất hào nhoáng. Tự lên lịch làm việc, lập ra những quy tắc riêng, và xây dựng hình mẫu doanh nghiệp mà bạn muốn – có thể những điều này cực kỳ hấp dẫn đối với bạn.

Thực chất, những doanh nhân thành công có chiều hướng được đám đông thần tượng hóa, bởi họ dường như hạnh phúc hơn, thành đạt hơn, và có nhiều động lực hơn bất kỳ ai khác. Có vô vàn đầu sách, khóa học và công ty đào tạo chuyên đáp ứng nhu cầu cho những ai có mơ ước làm chủ một doanh nghiệp. Tuy nhiên, người ta ít khi bàn đến mặt tối của đời sống doanh nhân – một đời sống có thể làm nảy sinh rất nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tinh thần.

Một "ẩn tình" trong giới doanh nhân là cái giá về tâm lý mà họ phải trả cho những lựa chọn của mình. Những đòi hỏi khi làm chủ một doanh nghiệp có thể khiến các doanh nhân đối mặt với nguy cơ cao hơn về những vấn đề nhất định liên quan đến tinh thần.

Sau đây là một vài ảnh hưởng không tốt về mặt tâm lý mà những doanh nhân có thể phải gánh chịu:

1. Trầm uất

 Khó ngủ, gắt gỏng cũng là những biểu hiện của trầm uất.

Sự đơn độc mà nhiều doanh nhân trải qua góp phần làm tăng nguy cơ mắc chứng trầm uất. Thêm vào đó, nhiều chủ doanh nghiệp phải làm việc quá nhiều đến nỗi họ không có thời gian chăm sóc bản thân. Lối suy nghĩ “thời giờ là tiền bạc” thường khiến họ dành ít thời gian để ngủ, thư giãn, tập thể thao, và tham gia những hoạt động có thể ngăn chặn chứng trầm uất.

Trầm uất có nhiều dạng và không nhất thiết luôn biểu hiện qua tâm trạng buồn bã. Chứng khó ngủ, gắt gỏng và thay đổi về cân nặng là một vài triệu chứng có thể liên quan đến trầm uất. Các doanh nhân có thể che giấu những biểu hiện trầm uất bằng cách làm việc lâu hơn, hoặc họ có thể nhầm lẫn đó là những dấu hiệu của stress thay vì trầm uất, và do vậy có thể khiến các triệu chứng càng thêm nặng.

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, rủi ro tự vẫn ở các doanh nhân có thể gia tăng. Thực tế, doanh nhân Robert Herjavec của phim Shark Tank gần đây đã tiết lộ trên tạp chí People rằng mùa hè vừa qua (năm 2014), anh đã có ý định tự vẫn sau khi hôn nhân tan vỡ. Sự tiết lộ đầy can đảm của anh chứng tỏ rằng thành công, vận may và danh tiếng lẫy lừng cũng không thể giúp ai đó tránh khỏi những vấn đề trong đời sống tinh thần.

2. Những vấn đề về giá trị bản thân

Nhiều doanh nhân trói buộc giá trị bản thân vào giá trị vật chất. Khi việc làm ăn đang thuận lợi thì lòng tự tôn của họ tăng vọt. Nhưng khi thua lỗ một chút hoặc không đạt được mục tiêu đề ra, họ thấy mình khổ sở tìm cách xác định giá trị bản thân bởi họ không xem kinh doanh là công việc, họ xem kinh doanh là thứ để định nghĩa họ là ai.

 Khủng hoảng sự nghiệp có thể dẫn đến khủng hoảng tâm lý.

Nhiều doanh nhân tin rằng chỉ cần làm việc đủ siêng năng thì tự khắc sẽ thành công. Dù quan niệm là vậy, nhưng các kết quả thống kê thì thật chua chát. Báo cáo của Cục Thống Kê Lao Động (Mỹ) cho thấy chỉ có một phần ba các doanh nghiệp nhỏ trụ nổi một thập niên. Và số liệu về các công ty công nghệ vừa khởi nghiệp thì còn ảm đạm hơn nữa – một vài báo cáo dự đoán rằng 90% số công ty đó sẽ thất bại.

Trong một thế giới mà những câu châm ngôn như, “Thất bại không phải một tùy chọn” (Failure isn’t an option) được truyền tụng theo kiểu “thần chú để đời”, thì những thăng trầm trong sự nghiệp có thể dẫn đến một cơn khủng hoảng tâm lý.

3. Bồn chồn lo lắng

Các doanh nhân không chỉ đối mặt với stress mà còn nhiều áp lực nặng nề khác. Áp lực khi thấy khả năng thanh toán tiền thế chấp tháng này phụ thuộc vào việc chốt vụ giao dịch kế tiếp, hoặc cảm giác như thể bạn không có thời gian ở bên gia đình bởi phải liên tục làm việc – đều là nguyên nhân khiến bạn lo âu khủng khiếp.

Các doanh nhân thường khổ sở trong việc điều hòa cuộc sống bởi họ không ngừng lo lắng về chuyện làm ăn. Khao khát cháy bỏng đạt được thành tựu có thể khiến họ liên tục đánh giá gắt gao hành động của mình và luôn ám ảnh về những hoàn cảnh tồi tệ. Cuối cùng, tình trạng lo âu không dứt có thể ăn sâu vào họ và hệ quả là dẫn đến tình trạng kiệt quệ.

4. Nghiện việc

Bầu nhiệt huyết dồi dào là thiên hướng của các doanh nhân – thậm chí họ còn có thể bị một chút “ám ảnh” về nó. Cảm giác bị thôi thúc phải làm việc liên tục, ngay cả khi họ đang gặp vấn đề về sức khỏe hay các mối quan hệ, thực chất có thể khiến họ bị “nghiện việc”.

Trên tờ Business Venturing có đăng một nghiên cứu năm 2014 cho thấy những doanh nhân làm việc nhiều có những dấu hiệu của chứng “nghiện hành vi”, ví dụ như: bị ám ảnh trong suy nghĩ, lặp đi lặp lại câu hỏi bỏ cuộc hay tiếp tục, cùng những hệ quả tiêu cực về mặt cảm xúc.

 Ngoài nghiện việc, các doanh nhân cũng có thể mắc những chứng nghiện khác.

Tương tự những loại nghiện hành vi khác – như bài bạc hoặc chìm đắm trong internet – rất nhiều doanh nhân có khả năng vướng vào những hậu quả không mong muốn do chính khát khao làm việc của họ gây ra.

Nhiều nguy cơ các doanh nhân cũng có thể mắc phải những chứng nghiện khác. Nghiên cứu cho thấy những người đã nghiện một thứ gì đó có nhiều khả năng nghiện những thứ khác hoặc lạm dụng chất gây nghiện.

Hãy có cái nhìn thực tế về việc kinh doanh

Chúng ta nên suy nghĩ lại về lý tưởng “làm sếp của chính mình là chìa khóa hạnh phúc trong cuộc sống”. Tuy việc trở thành một doanh nhân có thể đem đến nhiều cái lợi, nhưng xét một số mặt, nó không đáng để bạn phải chịu ảnh hưởng về tâm lý đến thế.

Tình trạng bất ổn về cảm xúc không phải là dấu hiệu cho thấy bạn yếu kém về khả năng, mà cho thấy một thực tế là đời sống doanh nhân thường làm giảm khả năng phục hồi do những vấn đề tinh thần. Hãy chuẩn bị để chủ động phòng tránh những bất ổn về cảm xúc ngay khi bạn có thể; và nếu bạn đã nhìn thấy những bất ổn tinh thần do công việc kinh doanh gây ra thì hãy tìm sự trợ giúp của chuyên gia tâm lý trước khi tình hình trở nên xấu đi.

Tác giả: Amy Morin